Nezaket Zihinsel Sağlığınızı Nasıl Etkiler?

Dünyanın birçok derdine bir tek derman olabilseydi, bu büyük bir ihtimalle nezaketin büyülü gücü olurdu. Nezaket, başkalarının ihtiyaçlarının dikkate değer olduğunu ve onlar için yapılan her şeyin değerini gördüğünüz anlamına gelir.

Nezaket Nedir?

Pozitif psikoloji (toplulukları başarıya ulaştıran yolları araştıran çalışmalar) öncüleri Martin Seligman ve David Petersen, nezaketi “başkaları için iyilik ve güzel işler yapmak, onlara yardım etmek, onlarla ilgilenmek” olarak tanımlanmıştır.

Nezaket iki ana kategoriye ayrılır:

• Nazik olmak
• Başkalarının nezaketini kabul edebilmek

Nezaket, Başarının 7 Kanunu’ndan biri olan Alma ve Verme’yi uygulamak için güzel bir fırsattır. İnsanlar tarih boyunca hayatta kalabilmek için birbirleriyle bağlantılar kurma ihtiyacı hissetmişlerdir ve psikoloji profesörü Dacher Keltner’a göre insanlar problemleri huzurlu bir şekilde çözebilmek ve bölünmüş gruplar arasında uyum yaratmak için nezakete ihtiyaç duymuşlardır.

Bu sosyal içgüdüler refleksler gibi kontrolümüz dışında görünebilir (ani fren yaptığınızda yolcu koltuğundaki insanı durdurmak için kolunuzu kaldırmanız gibi) fakat nezaket içgüdüsel olmanın yanı sıra öğrenilebilir de. Nezaket biriyle aranızdaki farklılıklar yerine ortak noktalara odaklanmanızı sağlar.

Nazik Olmak

Küçük yaşta olan çocuklar her zaman birbirlerine yardım etme eğilimindedir. Onların bu yardım etme güdüsü içten gelir. Bunları yüceltilme veya ödül alma kaygısı olmadan yaparlar. Bu davranışların kendiliğinden bir ödülü vardır zaten: yararlı ve faydalı olmanın verdiği haz. Onlar büyüdükçe bu doğuştan gelen nezaketleri bazen yarışmayı ödüllendirerek birlikte çalışmaktan vazgeçiren bir kültürle şekil alır.

İyi niyet gösterilerinde bulunan çocuklar daha iyi bağlantılar kurar, akranları tarafından kabul edilme oranları daha yüksektir ve zorbalığa yatkınlıkları daha az olur. Yetişkinlerde ise nezaket bir partnerde aradığımız önemli bir özelliktir. Bilimsel çalışmaların sonuncunda, nazik insanların fiziksel olarak bile daha çekici algılandıklarını göstermektedir. Kişilik özellikleri bir insanın göze ne kadar güzel geldiğiyle doğru orantılıdır. Bu nedenlerle nezaket teşvik edilmelidir. Peki nasıl?

Nazik olmayı nasıl teşvik edebilirsiniz?

• İyi niyet eylemlerinze örnek olarak
• Sorumluluklar ve fırsatlar vererek
• Başkalarına pozitif yaklaşıp ilham vererek
• Empati ve şefkati öğreterek

Bu listenin ödül içermediğini fark edin. Nezaket ödüllendirildiğinde çocukların bu tür yardımsever davranışları uzun vadede yapma olasılıkları düşer. İnsanlar iyi olmak için iyidirler, alkışlanmak için değil.

Nezaket Göstermek

Nezaketin en mükemmel özelliği hayat boyu tükenmeyecek kadar fazlasına sahip olmamızdır. Ne kadar çok verirsen ver geriye hep daha fazlası kalır.

Nezaket göstermenin basit birkaç yolu;

• Dinleyin, dinliyor-MUŞ gibi yapmayın.
• Gülümseyin.
• Sarılın.
• Arkanızdan gelen biri için kapıyı tutun.
• Araba kullanırken birinin senin şeridine geçmesine izin verin.
• Bir komşunun çöpünü taşıyın.
• Bir arkadaşınıza, meslektaşınıza veya ailenizden birine övgüde bulunun.
• Kendi arkanızı toplayın.
• Sevdiğiniz birine mesaj atın.
• Partnerinizin sevgi dilini öğrenin ve kullanın.
• Yalnız gözüken birini fark ettiğinizde size katılması için davet edin.
• Size yardımcı olmak isteyen birine izin verin.
• Sorulmadıkça tavsiye vermeyin.
• Biriyle sessizliğinizi paylaşın.
• Bırakın nezaketiniz rastgele içinizden çıksın.

Başkalarının Nezaketini Kabul Edebilmek

İnsanların büyük çoğunluğu gibiyseniz nazik olmayı nezaketi kabul etmekten daha kolay bulursunuz. Biri size övgüde bulunduğunda “hiçbir şey yapmadım ki” mi dersiniz yoksa “rica ederim” mi? Birçok insan bu öğrenilen davranışı kullanır ve tevazu gösterdiklerini sanırlar, yalnız bu davranış aslında alıp vermenin akışını engellemekten başka bir şeye yaramaz. Biri size iltifat ettiğinde bunu kabul etmemek hem bu iltifatı edenin hem de alanın gücünü zayıflatır.

Bazen dışarıdan nezaket veya şefkati kabul etmek korkutucu olabilir; sanki nezaket gösteren taraf bir sebepten daha üstünmüş gibi. Hediye, iltifat, cömertlik veya sevgiyi kabul edemediğinizi fark ederseniz, bir süreliğini durup bunun nedenini sorgulayın. Bunu size kim öğretti? Bu şekilde davranmak size veya etrafınızdakilere hizmet ediyor mu?

Nezaketi Engelleyen Koşullar Nelerdir?

Örneğin:

• Kendini düşünmek, bencil olmak (almak için verememek)
• Özgüven eksikliği
• Başkalarının farkında olmamak; fazla yoğun ve dikkatsiz olmak
• Negatif duygular
• Açlık
• Yorgunluk

Bu zorluklar (geçici bir süre olarak bile) nazik olup nezaketi kabul etmenizi engelleyebilir. Koşullarınızın farkında olmak bu engelleri yolumuzdan kaldırmanın ilk yoludur.

Akıl Sağlığını İyileştirmenin Yolları

Nezaketin etkileri ve zihinsel sağlık birbiriyle bağlantılıdır. Mental sağlık zihinsel hastalıklardan, akıl sağlığının gelişmesine, hatta serpilmesine kadar uzanan bir süreçte gerçekleşir. Bu sürecin neresinde olursanız olun, nezaket ve şefkat sizi serpilmeye -yani mutlu, odaklı, enerjik ve hayattan memnun olma haline- doğru götürecektir. Gönüllü işler yapmak insanseverlik belki de bu yüzden iyi hissettiriyordur. Nazik olmak iyi hissetmenize ve modunuzun yüksek kalmasına yardımcı olur.

Dalgalanma Etkisi

Nezaket sizde başlar. Sonrasında “Ben’i “Biz”e çeviren başka birini de içine alır. Yakında bu “Biz”ler insan gruplarını etkilemeye başlar. Nezaket doğal olarak gelişip paylaşıldığında katılımcı herkesin modunu ve refahını arttırır. Olumlu hislerin dezavantajı veya yan etkisi olmaz.

“Nazik kalpler birer bahçedir. Nazik düşünceler kökleri, nazik kelimeler tomurcukları, nazik hareketler ise meyveleridir.” — Kirpal Singh

Yazar: Tamara Lechner Çevirmen: Kübra Ece Türk / Birlik Bilinci

TELİF HAKKI©2018 BİRLİKBİLİNCİ. TÜM HAKLARI SAKLIDIR. BU YAZIYI TÜMÜ OLMAK ŞARTIYLA, DEĞİŞTİRİLMEDEN, BEDAVA OLARAK, VE BU TELİF HAKKI UYARISI VE İNTERNET BAĞLANTISI (WWW.BİRLİKBİLİNCİ.COM/) İLE BİRLİKTE KOPYALAMAYA VE DAĞITMAYA İZİN VERİLMİŞTİR.